إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أُولَئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ ﴿حجرات/۱۵﴾ مؤمنان واقعی تنها کسانی هستند که به خدا و رسولش ایمان آورده اند، سپس هرگز شک و تردیدی به خود راه نداده، و با اموال و جانهای خود در راه خدا جهاد کرده اند، آنها راستگو یانند.
حضرت علی علیه السلام فرمود :
قسم به کسیکه جان فرزند ابیطالب در دست اوست، هزار ضربه شمشیر بر من آسانتر از مرگ در بستر است.
(نهج البلاغه، خطبه123)
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
________________________________________
:
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ: (انما کلمه حصر) اینست و جز این نیست ایمان آرندگان از روى حقیقت، الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ: کسانیند که ایمان آوردند به خدا و رسول او به تمام اوامر و نواهى و به خلوص قلب تصدیق نمودند، ثُمَّ لَمْ یَرْتابُوا:
پس شک ننمودند بعد از اقرار به زبان و تزلزلى براى آنها روى ندهد در معتقدات حقه، بلکه تا آخر عمر ثابت و باقى باشند، که از شرایط ایمان دوام و ثبات است چنانچه رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله فرماید «1»: المؤمن اشد فى دینه من الجبال الراسیة: مؤمن سخت‌تر است در دین خود از کوههاى فرو رونده ریشه آن در زمین به جهت آنکه کوه گاهى از آن تراشیده شود و مؤمن را قادر نیست کسى از دین او بتراشد چیزى را.
وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ: و جهاد کردند به مالهاى خود، وَ أَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ: و مجاهده نمودند به نفسهاى خود در راه خدا و طلب رضاى او، یعنى هم مال و هم نفس خود را در راه جهاد و اعلاى شعائر دین اسلام انفاق نمودند.
أُولئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ: آن گروه مجاهد به مال و نفس ایشانند راستگویان در ادعاى ایمان.
تنبیه: آیه شریفه حصر فرماید مؤمنین صادقین حقیقى را به دو وصف عمده که مرکز دائره سعادت است:
1- عدم تزلزل در ایمان که عبارت است از ثقه و طمانینه نفس که حقیقت آن تیقن و زوال شک است به جهت آنکه هر که ایمان آورد بسا هست که شیاطین جنى یا انسى بعد از حصول یقین، القاى شبهات و تشکیکات وارد سازند و اشخاص را متزلزل گردانند، لذا کلام بزرگى است که فرموده‌اند: ایمان آوردن چه آسان، نگهداشتن چه مشکل. در طى حوادثات زمان و تغیرات دوران، حقایق ظاهر و آشکارا گردد، حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام در کلمات قصار فرماید: فى تقلب الاحوال علم جواهر الرجال « نهج البلاغه، کلمات قصار (ترجمه فیض) ص 1183 شماره 208 ». در زیر و رو شدن حالها، جوهره و حقیقت مردان دانسته شود.
وصف دوم- مجاهده به مال و نفس است در راه خدا، گرچه فرد خاص آن جهاد در رکاب پیغمبر و امام علیهما السّلام است لکن شامل باشد جهاد با شیطان و نفس در راه طاعت و فرمانبردارى الهى، لذا حضرت نبوى صلّى اللّه علیه و آله فرمود در ذیل حدیثى: افضل الجهاد من جاهد نفسه التى بین جنبیه « وسائل الشیعه، جلد 12 – صفحه 207»
بالاترین جهاد کسى است که مجاهده نماید با نفس که میان پهلوى او است. و حضرت علوى علیه السّلام فرماید: یقول الرجل جاهدت و لم یجاهد انما الجهاد اجتناب المحارم و مجاهدة العدو. مى‌گوید شخصى: مجاهده نمودم و حال آنکه جهاد ننموده، بدرستى که جهاد اجتناب محرمات و مجاهده با دشمن است (یعنى شیطان).
