وَالْفَجْرِ * وَلَیَالٍ عَشْرٍ ﴿فجر1-۲﴾ سوگند به سپیده دم و به شب های ده گانه

امام خمینی (س) :
(این ملت)  برای خدا قیام کرده است و به پیش می رود تا اینکه این جمهوری اسلامی متصل بشود به زمان ظهور حضرت- سلام اللَّه علیه
(صحیفه امام، ج ۱۶، ص ۲۳۰)
تفسیر المیزان

[وجوه مختلف در باره مراد از” فجر”،” لیال عشر” و” شفع و وتر” که بدانها سوگند یاد شده است‏]
” وَ الْفَجْرِ وَ لَیالٍ عَشْرٍ وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ هَلْ فِی ذلِکَ قَسَمٌ لِذِی حِجْرٍ”” فجر” به معناى صبح، و” شفع” به معناى جفت است.
راغب مى‏گوید: شفع به معناى ضمیمه کردن چیزى به مثل آن است، و به این دو مثل هم شفع مى‏گویند .
و در جمله” وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ” کلمه” یسر” مضارع از مصدر” سرى” است، که به معناى رفتن شب، و پشت کردن آن است، و کلمه” حجر” به معناى عقل است، پس در این آیه به صبح، و شبهاى دهگانه و شفع و وتر و شب، وقتى پشت مى‏کند، سوگند یاد شده.
و چه بسا بتوان ادعا کرد که ظاهر سوگند به” فجر” قسم به همه صبح‏ها باشد، و بعید هم نیست که منظور از آن تنها صبح روز عید قربان دهم ذى الحجه باشد.
و بعضى  گفته‏اند: مراد صبح ذى الحجه است. بعضى دیگر گفته‏اند: صبح محرم، یعنى اول سال قمرى است. و بعضى گفته‏اند: صبح روز جمعه است. بعضى دیگر گفته‏اند: فجر شب مزدلفه است. و بعضى  مراد از آن را نماز صبح دانسته‏اند. بعضى منظور از آن را همه روز یعنى از صبح تا شام دانسته‏اند و بعضى گفته‏اند: منظور شکافته شدن و جوشیدن چشمه‏سارها از لاى سنگ‏ها است، و از این قبیل سخنان که هیچ مدرکى بر آن دلالت ندارد زیاد گفته‏اند.
” وَ لَیالٍ عَشْرٍ”- چه بسا مراد از آن از اول تا دهم ذى الحجه باشد، و اگر کلمه” لیال” را نکره آورده خواسته است به عظمت آن اشاره کند، نه اینکه عمومیت آن را برساند.
بعضى  گفته‏اند: منظور دهه آخر ماه رمضان است. یکى دیگر گفته: دهه اول رمضان است. سومىگفته دهه اول محرم است. چهارمى  گفته: اگر مراد از فجر نماز صبح باشد مراد از شب‏هاى دهگانه هم عبادت در آنها است.

چاپ نوشته