یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لَا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۱۰۵مائده/﴾ نامه ات را بخوان کافى است که امروز خودت حسابرس خود باشى
از امام کاظم(علیه السلام) به گونه دیگرى روایت شده است؛ فرمود: «یاهِشامُ لَیْسَ مِنّا مَنْ لَمْ یُحاسَبْ نَفْسَهُ فى کُلِّ یَومِ فَاِنْ عَمِلَ حَسَنَةً اسْتَزادَ مِنْهُ وَ اِنْ عَمِلَ سَیِّئاً اِسْتَغْـفَرَ اللّهَ مِنْهُ وَ تابَ» ای هشام از ما نیست کسى که هر روز نفس خود را محاسبه نکند،اگر کار نیکى کرده از خداوند زیادشدنش را بخواهد و خدا را بر آن سپاس گوید،و اگر کار بدى کرده از آن طلب استغفار از خداوند نماید و بسوى او توبه کند.
(مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار , ج 1 , ص۷۰)
کدهای رفتاری سازمان:
می کوشیم وظایف خود را دقیق، به موقع و باکیفیت انجام دهیم و در ابتدای روز کاری، فهرستی از کارهایی که باید همان روز پیگیری شوند یا به اتمام برسند تهیه می کنیم. در پایان روز عملکرد خود را ارزیابی می کنیم.
(کدهای عمومی: وظیفه مداری و آگاهی از وظایف شغلی-کد:154)
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
شأن نزول- ابن عباس گوید: پیغمبر صلى اللّه علیه و آله نامه‌اى نوشت به منذر که اهل نجران بود تا ایشان را به اسلام دعوت، اگر قبول ننمایند جزیه بگیرد.
منذر نامه رسول را بر عرب و سایر جحودان خواند. گفتند: جزیه قبول کنیم و ایمان نیاوریم. منذر واقعه را خدمت پیغمبر صلى اللّه علیه و آله عرض. حضرت نامه‌اى ارسال که از عرب جزیه قبول نکن مگر اسلام یا شمشیر؛ و دیگران، اسلام یا جزیه. منذرنامه را اعلام کرد. عرب، ایمان و اهل کتاب، جزیه قبول کردند.
منافقان زبان طعنه گشودند و گفتند: عجیب است از رسول، مى‌گوید خدا امر نموده جنگ کن تا «لا اله الّا اللّه» گویند؛ با وجود بر این، از گبران و جحودان جزیه مى‌گیرد و عرب را بر اسلام اکراه مى‌کند. آیه شریفه نازل شد:
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا: اى کسانى که ایمان آورده‌اید عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ: بر شما باد که محافظت نفس خود کنید و ملتزم اصلاح آن بوده باشید لا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَ: ضرر نرساند شما را کسى که گمراه است، یعنى ضلال او شما را ضررى نرساند إِذَا اهْتَدَیْتُمْ: چون قبول کنید هدایت را و در آن ثابت باشید، و از جمله اهتدى آنکه انکار منکر نمائید بر حسب طاقت. چنانچه فرمود رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله: من یرى منکرا و استطاع ان یغیّره فلیغیّره بیده و ان لم یستطع فبلسانه و ان لم یستطع فبقلبه. « مستدرک الوسایل، جلد 2، کتاب الامر بالمعروف و النّهى عن المنکر، باب سوّم، صفحه 361» هر کس منکرى را ببیند و تواند تغییر دهد، پس باید آن را تغییر دهد به دست. و اگر نتواند پس به زبان، و اگر نتواند پس به قلب.
بنابر این مهتدى دست از نهى باز ندارد، و نگوید: ضلال دیگرى مرا ضرر نرساند. إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعاً: به سوى ثواب و عقاب حضرت ذو الجلال است بازگشت شما تماما از مطیع و عاصى فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ: پس آگاه سازد شما را به جزاى آنچه بجا آوردید. این متضمن وعد و وعید است هر دو دسته را، و تنبیه بر آنکه هیچکس را به گناه غیر مؤاخذه نکنند اگر سبب نباشد.
تتمه- ابن عباس گوید: این آیه تأکیدترین آیات است در وجوب امر به معروف و نهى از منکر، چه خداوند مؤمنان را خطاب فرموده «علیکم انفسکم اى علیکم اهل دینکم» پس معنى آنکه اهل دین خود را از ناشایست منع کنید و به طاعت و عبادت امر نمائید، که کفّار در این باب ضررى به شما نتوانند رسانید. «1» و مؤید این است که حضرت رسول در تفسیر این آیه فرمود «2»: باید نهى از منکر را فرو مگذارید مگر وقتى که مردمان بر فعل قبیح خود مستبد و معجب و خوشحال باشند؛ چنین وقت هر یک حصه خود نگهدارید و در تزکیه نفس خود کوشید و عوام را به کار خود واگذارید. زود باشد بعد از شما زمانى و روزگارى پیدا شود که ایام صبر باشد، و هر کس در آن ایام به طاعت خداى تعالى مشغول باشد ضلالت دیگران او را ضرر نرساند، بلکه گمراهى او سبب هلاکت خودش باشد.
و هر که در آن ایام به مثل شما عمل کند یک طاعت او، برابر پنجاه طاعت شما باشد، و هر مرد از ایشان درجه پنجاه مرد دارد، گفتند: یا رسول اللّه، چگونه در طاعت مثل هم باشیم و در درجه تفاوت داشته باشیم. فرمود: براى آنکه پیغمبر خدا در میان شما هست و به فراغت از او، اخذ مسائل حلال و حرام و به آن عمل مى‌نمائید. و آنها در زمانى باشند که نه پیغمبرى را ببینند و نه امامى، ایمان به من آورده و به احکام قرآن عمل کنند و به طاعت و عبادت قیام نمایند. پس فرق میان شما و ایشان بسیار باشد.
